HAMİLİNE YAZILI PAY SENETLERİNİN MERKEZİ KAYIT KURULUŞU’NA (MKK) BİLDİRİMİ İÇİN BEKLENEN TEBLİĞ YAYINLANDI 06 Nisan 2021

31.12.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7262 sayılı Kanun ile 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (Kanun ya da TTK) hamiline yazılı pay senetlerini düzenleyen hükümlerinde değişiklikler yapılmış ve anonim şirketler bakımından hamiline yazılı pay senetlerine ilişkin bilgilerin ve bu payların devirlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) bildirilmesi zorunluluğu getirilmişti. Bu kapsamda merakla beklenen ikincil düzenleme 06.04.2021 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. İkincil düzenleme Ticaret Bakanlığı tarafından çıkartılan Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Merkezi Kayıt Kuruluşuna Bildirilmesi Ve Kayıt Altına Alınması Hakkında Tebliğ (Tebliğ) olarak karşımıza çıktı. Tebliğ ile ilgili detayları aşağıdaki sizlere aktarmaktayız.

1. Hamiline Pay Senetlerinin Basımında Dikkat Edilmesi Gerekenler

7262 sayılı Kanun ile değişiklik yapılmadan önce TTK uyarınca hamiline yazılı pay senedi basılması için pay bedellerinin tamamının ödenmesi, bu hususta bir yönetim kurulu kararı alınması ve kararın ticaret sicilde tescil ve ilan edilmesi yeterliydi. Tebliğ ile hamiline yazılı pay senedi basımına yönelik alınacak yönetim kurulu kararı ve söz konusu yönetim kurulu kararının ticaret sicile tescil ve ticaret sicil gazetesinde ilanından önce MKK’ya bildirimine yönelik detaylar belirlendi. Şöyle ki;

• Hamiline Yazılı Pay Sendi Basımına Dair Yönetim Kurulu Kararı’nın İçeriği Nasıl Olmalı?

7262 sayılı Kanun ve Tebliğ ile birlikte bu usulde birtakım değişiklikler gerçekleştirildi. Hamiline yazılı pay senedi basımına dair şirket yönetim kurulu tarafından alınacak kararın içeriği netleştirildi. Buna göre ilgili karar içerisinde asgari olarak, bastırılacak pay senetlerinin; adedi, tertibi, itibari değeri, temsil ettiği pay adedi ve tutarı, grubu, şirket tarafından verilen sıra numarası ile toplam pay adedi ve bu paylara karşılık gelen toplam pay bedelinin belirtilmesi gerekecek.

• İlgili YK Kararının Tescil ve İlan Öncesi MKK’ya Bildirimde Bulunma Zorunluluğu Getirildi.

Şirket tarafından hamiline pay senedi basımına yönelik alınacak yönetim kurulu kararı ticaret sicilde tescil ve ilan edilmeden önce Tebliğ uyarınca MKK’ya bildirimde bulunulması gerekmektedir. Şirket tarafından yapılacak bu bildirim ile pay sahiplerinin aşağıdaki bilgileri MKK ile paylaşılacak ve MKK nezdindeki sisteme kaydedilecektir. Yapılacak bu bildirimde şirketin iletişim bilgilerine de yer verilmesi gerekiyor.

Dolayısıyla, Tebliğ ile hamiline yazılı pay senedi basımına dair yönetim kurulu kararının tescilinden önce MKK’ya bildirim zorunlu hale getirilmiştir. Nitekim, yönetim kurulu kararının tescilinden önce, hamiline yazılı pay senetlerinin MKK sistemine kaydedildiği ticaret sicili müdürlüğü tarafından teyit edilecek, bildirim yapılmadıysa karar tescil edilmeyecektir. Şirketin bağımsız denetime tabi olması halinde getirilen bir diğer zorunluluk ise bu kararın şirketin internet sitesine de konulacak olmasıdır.

7262 sayılı Kanun ile şirketler tarafından hamiline yazılı pay senedi basımı sürecinde, pay sahiplerine hamiline yazılı pay senetleri dağıtılmadan önce pay sahipleri ve sahip oldukları paya ilişkin bilgileri MKK’ya bildirilmemesi halinde TTK’nın 562. Maddesi uyarınca anonim şirkete 20 bin TL idari para cezası uygulanacağına dair düzenlemenin mevcut olduğunu da belirtmek isteriz.

2. Her Pay Senedi İçin Tekil Numara Üretilmesi ve Hamiline Yazılı Pay Senedinde Yer Verilmesi Zorunluluğu

Şirket tarafından MKK’ya yapılacak bildirim sonrasında pay senedi, MKK sisteminde ilgili şirket ile ilişkilendirilerek özel algoritma ile üretilen tekil numara altında senet sahibi adına kaydedilecek ve bu kayıtlar ile üretilen tekil numaralara ilişkin bilgiler MKK sisteminden elektronik ortamda Şirket tarafından alınabilir şekilde korunacak.

Şirket tarafından bastırılacak pay senetlerine artık MKK tarafından üretilen tekil numaranın da yazılması gerekiyor. 7262 sayılı Kanun ve Tebliğ öncesi TTK düzenlemelerinde olduğu gibi pay senetlerinin şirket adına imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanması ve gerekli kontrollerin yapılmasının ardından imza karşılığında pay sahiplerine dağıtılması usulü ise halen korunmaktadır.

3. Hamiline Yazılı Pay Senetlerinin Bastırılmasında Süre Nedir?

Tebliğ’de pay senetlerinin bastırılması işleminin MKK’ye bildirilmesi ve pay sahiplerine dağıtılması işlemleri, pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde tamamlanacağı, Türk Ticaret Kanunu’nun ilgili maddesi ile paralel bir şekilde düzenlenmiştir. Ancak bu usule uyulmadığı durumda Tebliğ içerisinde uygulanacak yaptırımla ilgili herhangi bir hüküm bulunmuyor. Şirket tarafından daha önce hamiline yazılı pay senedi bastırılmış ve sonrasında sermaye artışına gidilmiş ise bu durumda da sermaye artırım işleminden itibaren yine 3 aylık süre içerisinde hamiline yazılı pay senedi basımına dair işlemler tamamlanmalıdır.

4. Pay Senetlerinin Devri ve Devrin MKK’ya Bildirilmesi

7262 Sayılı Kanun ve Tebliğ öncesi TTK düzenlemesinde hamiline yazılı payların devri için pay senedi zilyetliğinin devri, yani senedin teslim edilmesi yeterliydi. 7262 Sayılı Kanun ve Tebliğ’e göre hamiline yazılı pay senetlerinin devri için sadece zilyetliğin devri yeterli olmayacaktır. Zilyetliğin geçirilmesi sonrasında hamiline yazılı pay senedini devralan kişi tarafından MKK’ya bildirim yapılması gerekecektir.
Devralan kişi bu bildirimi direkt MKK’ya kendisi yapabileceği gibi, devir bildirimini şirkete karşı da yapabilir. Eğer bildirim şirkete yapılırsa hamiline yazılı pay senetlerinin devir işlemi MKK’ya şirket aracılığıyla yapılır. Yapılacak bu bildirimde aşağıdaki bilgilere yer verilmesi gerekiyor.

Şirket ya da hamiline yazılı pay senedini devralan tarafından doğrudan yapılan bildirim sonrasında MKK tarafından devre konu pay senedi için oluşturulan tekil numara devralan kişi ile ilişkilendirilerek sisteme kaydediliyor.

5. Hamiline Yazılı Pay Senedi Olan Anonim Şirketler Açısından Genel Kurul ve Hazır Bulunanlar Listesine İlişkin Prosedürleri Nedir?

Hamiline yazılı pay senedi olan anonim şirketlerin genel kurulunda hazırlanacak olan hazır bulunanlar listesi olarak da bilinen pay sahipleri çizelgesi artık MKK kayıtlarına göre düzenlenecek. Yani genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından, genel kurula katılabilecekler listesi düzenlenirken hamiline yazılı pay sahipleri bakımından MKK’dan sağlanan pay sahipleri çizelgesinin dikkate alınması zorunlu kılınmıştır.

Hazır bulunanlar listesi olarak bildiğimiz pay sahipleri çizelgesinin hazırlanması için, şirketi temsile yetkili olanlarca genel kurul tarihinden en az iki gün önce MKK sistemi üzerinden başvuruda bulunulması gerekiyor. Genel kurul toplantıya eğer mahkeme tarafından yetkilendirilen kayyım veya pay sahibi, azlık, tasfiye memurları tarafından çağrılıyorsa, bu durumda başvuru bu kişiler tarafından yapılabilecektir. Pay sahipleri çizelgesi başvurudan sonra, MKK tarafından genel kurul gününden bir önceki gün MKK sistemindeki gün sonu kayıtları esas alınarak hazırlanacak ve hazırlanan pay sahipleri çizelgesi ise genel kurul günü MKK sisteminden genel kurulu toplantıya çağıranlar tarafından alınarak genel kurul bu pay sahipleri çizelgesi esas alınarak gerçekleştirilecektir.

TTK’nın 1527. maddesi uyarınca genel kurul toplantısına MKK’nin Elektronik Genel Kurul Sistemi ile elektronik ortamda katılım yönteminin uygulanacak olması halinde ise ayrıca talepte bulunulmasına gerek olmaksızın pay sahipleri çizelgesi Elektronik Genel Kurul Sisteminden alınabilecektir.

Pay sahipleri çizelgesinde hamiline yazılı pay sahiplerinin ad ve soyadları veya unvanları, adresleri, sahip oldukları pay miktarı, payların itibarî değerleri ve varsa grupları gösterilmesi gerekiyor.

Tebliğ ile düzenlenen bir diğer husus ise MKK’dan alınacak bu verilerin gizli tutulması gerekliliğidir. Tebliğ açıkça MKK’dan alınacak pay sahibi bilgilerinin üçüncü kişilere verilmesini ve amacı dışında kullanılmasını 6698 sayılı Kanun’a da atıf yaparak yasaklamıştır.

6. MKK Nezdinde Tutulacak Kayıtlara İlişkin Detaylar Nelerdir?

Tebliğ’in 7. Maddesine göre şirket tarafından hatalı veya eksik olarak bildirim yapıldığında bunun düzeltilmesi gerekmektedir. Bu kayıtları düzeltmek amacıyla MKK sisteminde güncelleme yapılması durumunda, düzeltme yapıldığı bilgisi MKK tarafından şirkete ve ilgili pay sahibine bildirilecektir.

Tebliğ uyarınca hamiline yazılı pay senedine ilişkin olarak MKK sisteminde üretilen tekil numara üzerinde şirket tarafından herhangi bir değişiklik yapılamayacaktır. Şirketler bu düzenlemeye dikkat etmelidir.

Tebliğ’in 7. Maddesi ayrıca bildirimlerin Tebliğ’de düzenlenen usul ve esaslara uygun olmaması halinde kayıt talebinin MKK tarafından kabul edilmeyeceğini belirtmektedir. Bu sebeple, gerek şirket, gerekse de hamiline yazılı pay senedini devralan kişiler tarafından yapılacak MKK bildirimlerinde Tebliğ düzenlemelerine uygun bildirimde bulunulmasına dikkat edilmelidir.

MKK nezdinde bu Tebliğ hükümleri uyarınca tutulacak hamiline yazılı pay senedi ve pay sahibine ilişkin kayıtların süresiz olarak saklanacağı da belirtilmektedir.

Hamiline yazılı pay sahipleri MKK nezdinde kendi adına kayıtlı payları MKK’nın “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından elektronik ortamda sorgulayıp, bunlara ilişkin belgeyi elektronik ortamda edinebilecektir.

7. Hamiline Yazılı Pay Senedinin İptali Halinde Ne Yapılacak?

Tebliğ’in 9. Maddesine göre sermaye azaltımı veya pay senedinin değiştirilmesi nedeniyle hamiline yazılı pay senedinin iptal edilmesi halinde, şirketi temsile yetkili olanlar tarafından bu yönde alınacak yönetim kurulu kararıyla birlikte MKK’ya bildirim yapılmalıdır. Yapılacak bildirim üzerine senede ilişkin kayıt MKK sisteminden iptal edilecektir.
Hamiline yazılı pay senedi bulunan şirketin ticaret sicilinden terkin edildiğinin, bildirim üzerine veya re’sen tespit olunduğu hallerde hamiline yazılı pay senedine ilişkin kayıtlar doğrudan MKK tarafından da iptal edilebilecektir.

8. MKK’ya Tebliğ Uyarınca Yapılacak Bildirimlerin Usulü Nedir?

Tebliğ’in 11. Maddesine göre MKK’ya yapılacak kayıt ve bildirimler, MKK sistemine e-Devlet Kapısı üzerinden elektronik imza, e-devlet şifresi veya T.C. Kimlik Kartı ile erişim sağlanarak veya doğrudan MKK’nin “e-Yatırımcı: Yatırımcı Bilgi Merkezi” uygulamasından giriş yapılarak elektronik ortamda yapılacaktır.

Külli halefiyete dayanan devirler sonrası yapılacak bildirimlerde MKK tarafından ilgililerin hak sahipliğini gösterir belge sunulması talep edilecek, yapılacak bildirim üzerine MKK kayıtlarında gerekli değişiklik yapılacaktır.

Mahkemece ergin kılınmayan on sekiz yaşından küçük olanlar ile kısıtlıların yapacağı bildirimlerin ise bu kişilerin veli, vasi veya yasal temsilcileri tarafından yapılacağı belirtilmiştir. Bildirimlerde veli, vasi veya yasal temsilcinin adı, soyadı, vatandaşlığı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, yabancı kimlik numarası, mavi kart numarası veya pasaport numarası ve iletişim bilgilerine de yer verilmesi gereklidir.

9. MKK’ya Bildirim Yapılmazsa Ne Olur?

7262 sayılı Kanun ile paralel olarak, Tebliğ ‘de belirtildiği şekliyle MKK’ya bildirimde bulunulmaması hâlinde, hamiline yazılı pay senedine sahip olanların, Kanun’dan doğan paya bağlı haklarını gerekli bildirim yapılıncaya kadar kullanılamayacağı Tebliğ’de düzenlenmiştir. Buna ek olarak, Kanun’un 562. Maddesi uyarınca 5.000 TL idari para cezası uygulanacağına dair düzenlemenin mevcut olduğunu da belirtmek isteriz.

Hamiline yazılı pay senedine bağlı hakların şirkete ve üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesinde MKK’ya elektronik yöntemlerle yapılan bildirim tarihi esas alınacaktır.

10. MKK’ya Bildirim Ücreti Nedir?

Tebliğ’in 15. Maddesine göre MKK tarafından verilecek hizmetlerden, tahakkuk edecek vergilerle birlikte ücret alınacağı belirtilmiştir. İlk ücretler aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.

Yukarıda belirtilen ücretlerin her yıl TÜİK tarafından Türkiye geneli için hesaplanan Tüketici Fiyat Endeksi ve Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksinin, Aralık ayına ilişkin yıllık değişim oranlarının aritmetik ortalaması oranında artırılacağı da belirtilmiştir.

11. Elinde Hamiline Yazılı Pay Senedi Olanlar Ne Yapmalı?

Tebliğ’in geçici 1. Maddesi uyarınca Tebliğ’in yürürlüğe girdiği tarihte, hamiline yazılı pay senedine sahip olanlar, MKK’ya bildirilmek üzere pay senetleri ve Tebliğ ekinde bulunan form ile birlikte şirkete başvurmalıdır.

Pay sahibi tarafından eğer şirkete başvurulmazsa, bu durumda Kanun’dan doğan paya bağlı haklarını başvuruda bulununcaya kadar kullanamayacaklardır. Buna ek olarak Kanun’un 562. Maddesi uyarınca 5.000-TL idari para cezası uygulanacağına dair düzenlemenin mevcut olduğunu da belirtmek isteriz. Burada hamiline yazılı pay senedini devralan pay sahibinin MKK’ya bildirimde bulunmaması ile paralel bir sonuca bağlandığını görmekteyiz.

İlave olarak 7262 Sayılı Kanun ile getirilen düzenleme uyarınca hamiline yazılı pay senedi sahipleri tarafından şirkete yapılacak bu bildirim için verilen sürenin 31 Aralık 2021 tarihinde sona ereceğini de aktarmak isteriz. Bu tarihe kadar şirkete bildirim yapılmalıdır.

12. Pay Sahibinden Başvuru Alan Şirketler Ne Yapmalıdır?

Hamiline yazılı pay senedi sahiplerinin bilgilerini MKK’ya bildirme sorumluluğu anonim şirkettedir. Şirkette bu sorumluluğu yerine getirecek organ ise yönetim kuruludur.

• Pay Senedi Teslim Formu Düzenlenmesi ve Senedin Teslim Alınması

Başvuruyu alan yönetim kurulu Tebliğ’in geçici 1. Maddesi uyarınca pay senedinin gerçekliği ve geçerliliği ile pay sahibine ilişkin bilgilerin doğruluğunu kontrol ederek formun her iki sureti temsile yetkili yönetim kurulu üyesince imzalanacak, ıslak imzalı formun bir sureti pay sahibine verilecek ve pay senedi şirket tarafından teslim alınacaktır. Tebliğ hükmüne göre, pay sahibi tarafından şirkete yapılan başvuru üzerine senedin kayıt altına alınması ve üretilecek tekil numaranın senet üzerine yazılması işlemlerinin pay sahibinin huzurunda aynı gün içinde yerine getirildiği hallerde ayrıca form düzenlenmeyebilecektir.

• MKK’ya Bildirim Yapılması

7262 sayılı Kanun ile pay sahibi tarafından yapılan başvurudan itibaren şirketin beş iş günü içinde hamiline yazılı pay sahipleri ile sahip oldukları paya ilişkin bilgileri MKK’ya bildirmesi gerektiğine ilişkin düzenleme Tebliğ’in geçici 1. Maddesinde aynen korunmuştur. Bu hükme göre başvuru alan 5 iş günü içerisinde pay senedi ve pay sahibine ilişkin bilgileri MKK’ya bildirip sisteme kaydetmelidir.

• Teslim Alınan Pay Senedinde Değişiklik Yapılması ve Tekil Numara Eklenmesi

Şirket tarafından MKK’ya yapılan bildirimle birlikte pay senedi sistemde ilgili şirketle ilişkilendirilerek özel algoritma ile tekil numara üretilecek ve bu numara altında senet sahibi adına kaydedilecektir. MKK tarafından senet için üretilen tekil numaranın pay senedi üzerinde görülebilecek bir yere şirket tarafından yazılması ve  imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanması gereklidir. Bu işlem sonrasında tekil numaraları yazılan pay senetleri ve formun bir sureti pay sahibine iade edilecektir.

13. Tebliğ Ne zaman Yürürlüğe Girecektir?

Tebliğ’in yürürlük tarihi yayım tarihi olarak belirlenmiş olup Resmi Gazete’de yayınlandığı 06.04.2021 tarihi itibariyle Tebliğ yürürlüğe girmiştir.

7262 sayılı Kanun ile TTK’da hamiline yazılı paylara ilişkin yapılan değişikliklerin yürürlük tarihinin 01.04.2021 olduğu göz önüne alındığında hamiline yazılı payların devrinde ve hamiline yazılı pay senetlerinin basımında öngörülen değişikliklerin artık yürürlükte olduğunu söyleyebiliriz.

Bu tarihten sonra yapılacak hamiline yazılı pay senedi basımı ve devir işlemlerinde Tebliğ hükümlerine uygun işlem tesis edilmesini tavsiye etmekteyiz.

14. İlmuhaberlerin de MKK’ya Bildirim Zorunluluğu Bulunmakta Mıdır?

Kanun’un 486. Maddesinin 2. Fıkrasının son cümlesi uyarınca ilmühaberlere kıyas yoluyla nama yazılı pay senetlerine ilişkin hükümler uygulanmaktadır.

7262 sayılı Kanun ile yapılan düzenlemeler içerisinde hamiline pay senedi için getirilen bu koşulların ilmühaberlere uygulanacağına ilişkin bir atıf yer almadığını ve bu nedenle düzenlemenin sadece hamiline yazılı pay senetlerine ilişkin olduğunu, ilmühaberlerle ilgili MKK’ya bildirim zorunluluğunun henüz getirilmediğini anladığımızı aktarmıştık.

Tebliğ içerisinde de ilmühaberlere ilişkin herhangi bir hüküm ya da ilmühaberlere yapılmış herhangi bir atıf yer almamaktadır. Bu nedenle hem 7262 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik hem de Tebliğ’in mevcut hali dikkate alındığında getirilen düzenlemelerin ilmühaberler açısından geçerli olmadığını ve MKK’ya bildirim zorunluluğunun bulunmadığını söyleyebiliriz.

15. Tebliğ, payları hamiline olan anonim şirketlere hamiline yazılı pay senedi basma zorunluluğu mu getirmektedir?

TTK’nın 486. Maddesinin 2. Fıkrası uyarınca, hamiline yazılı paylar bakımından, yönetim kurulunun pay bedelinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren 3 ay içerisinde pay senetlerini bastırarak pay sahiplerine dağıtması gerektiği düzenlemesi değişiklikten önce de Kanun’da yer almaktaydı.

Tebliğ’in 4. Maddesinin 6.fıkrasında da açıkça pay senetlerinin bastırılması, MKK’ya bildirilmesi ve pay sahiplerine dağıtılması işlemlerinin, pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içinde tamamlanması gerektiği belirtilerek TTK düzenlemesiyle paralel şekilde hüküm tesis edilmiştir.

Bu kapsamda TTK ve Tebliğ’in ilgili hükümlerine uyum sağlamak amacıyla payları hamiline olan şirketler tarafından pay bedellerinin tamamının ödenmesi tarihinden itibaren üç ay içerisinde pay senedi basımı ve MKK’ya bildirim işlemlerinin tamamlanmasını tavsiye etmekteyiz.

16. Hali hazırda basılmış hamiline yazılı pay senedi bulunan ancak ilgili senetlerin şirketin son sermaye yapısını yansıtmadığı durumlarda, MKK’ya bildirim bakımından bu senetler yeterli olacak mıdır? İlgili pay senetlerinin tekrar bastırılması gerekli midir?

Bu konuyla ilgili açık bir düzenlemenin 7262 sayılı Kanun ile yapılan TTK değişikliklerinde yer almadığını aktarmıştık.

06.04.2021 tarihinde yayınlanan Tebliğ içerisinde pay sahipleri tarafından ibraz edilen senetler için (TTK’nın 487. Maddesinde belirtilen şartladığı varsayımında) ilgili senetlerin iptal edilmesine gerek olmadığını, senet üzerine MKK tarafından üretilecek tekil numaranın eklenmesi ve imzaya yetkili olanlardan en az ikisi tarafından imzalanması işleminin yeterli olacağı belirtilmiştir.

Tebliğ’in 4. Maddesinin 6. Fıkrasında ise şirket tarafından sermaye artırımına bağlı olarak hamiline yazılı pay senedi bastırıldığı ve dağıtıldığı durumlarda da pay senedi basılması ve dağıtılmasında MKK’ya bildirimi düzenleyen 4. Maddenin uygulanacağını belirtmiştir.  

Tebliğ’in 4. Maddesinin;

• Hamiline yazılı pay senetlerinin bastırılması ve dağıtılması işleminin pay bedellerinin ödenmesinden itibaren 3 ay içerisinde tamamlanmasını öngören 5. Fıkrası ile

Sermaye artırımına bağlı olarak hamiline yazılı pay senedi bastırıldığı ve dağıtıldığı durumlarda da pay senedi basılması ve dağıtılmasında da bu işlemlerin yerine getirilmesi gerektiğini düzenleyen hükmü birlikte değerlendirildiğinde anonim şirketlerin mevcut pay sahipliğini yansıtacak şekilde pay senetlerinin basılmasını ve/veya revize edilmesini tavsiye etmekteyiz.