Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Yayınlandı! 27 Ekim 2021

Genel Kurul ve Yönetim Kurulu Toplantılarının Elektronik Ortamda Yapılmasına İlişkin Yenilikler

Yönetmelik ile Dernekler Yönetmeliği’ne, Genel Kurul toplantılarına ilişkin toplantı usullerini düzenleyen 15. Maddeden sonra gelmek üzere; ‘’Genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarının elektronik ortamda yapılması’’ başlıklı Madde 15/A hükmü eklenmiş bulunmaktadır. Söz konusu madde kapsamında;

• Kanunun Ek 2. maddesi uyarınca derneklerin; genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarını elektronik ortamda da gerçekleştirebilecekleri, söz konusu toplantıların İçişleri Bakanlığı Bilgi Teknolojileri Genel Müdürlüğü tarafından uygun görülüp onaylanan elektronik sistemler üzerinden düzenlenebileceği ve bahse konu sistemlere işlenecek olan verilerin 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun olarak işlenip muhafaza edileceği,
• Genel kurul yapılmasına ilişkin alınan yönetim kurulu kararında ve genel kurul ilanında, genel kurulun hangi yöntemle yapılacağının belirtilmesi gerektiği ve elektronik ortamda alınacak yönetim kurulu kararlarının, fiziksel ortamda tutulan yönetim kurulu karar defterinden ayrı olarak elektronik ortamda saklanması gerektiği,
• Genel kurul ve yönetim kurulu toplantılarının fiziki ortamda gerçekleştirilmesine yönelik olarak ilgili mevzuatta veyahut dernek tüzüğünde belirlenmiş olan bütün usul ve esasların, elektronik ortamda gerçekleştirilecek toplantılar için de geçerli olacağı,
• Elektronik ortamda gerçekleştirilen toplantılara ilişkin her türlü bilgi, belge ve kaydın, dernek tarafından muhafaza edilmesinin gerektiği,
• Elektronik ortamda gerçekleştirilecek olan toplantılara katılım sağlayacak üyelerin sisteme girişlerinin, güvenli elektronik imza veyahut iki faktörlü kimlik doğrulama sistemi aracılığıyla gerçekleştirileceği ve kullanılacak olan sistemlerin; oylama, söz alma, önerge verebilme ve benzeri tüm işlemlerin elektronik ortamda da yapılabilmesini mümkün kılan tasarım, yedekleme ve mevzuata uygun arşivleme kapasitesine sahip olup yetkisiz erişimlere ve saldırılara karşı gerekli ağ ve sistem güvenliğini de sağlaması gerektiği hususları düzenlenmiştir.

Bu yönde önemle belirtmek gerekir ki yeni düzenleme neticesinde, fiziki ortamda gerçekleştirilen toplantıların mevzuata aykırı şekilde gerçekleştirilmesi durumunda uygulanan yaptırımlar, elektronik ortamda yapılan toplantılar için de uygulanacaktır.

Genel Kurul Toplantılarına İlişkin Sürelere Yönelik Yenilikler

• Dernekler Yönetmeliği’nin 16. Maddesi uyarınca dernek şubelerinin, genel kurul sonuç bildiriminin bir örneğini mülki idare amirliğine ve genel merkezlerine bildirme yükümlülükleri yönünden belirlenmiş olan toplantının yapıldığı tarihi izleyen 30 günlük süre, yapılan değişiklik üzerine 45 güne çıkartılmıştır.
• Dernekler Yönetmeliği’nin 17. Maddesi uyarınca; yönetim ve denetim kurulları ile diğer organlara seçilen asıl ve yedek üyeleri içeren Genel Kurul Sonuç Bildirimi’nin mülki idare amirliğine verilmesine ilişkin düzenlemede yer alan olağan veya olağanüstü genel kurul toplantılarını izleyen 30 günlük süre 45 güne çıkarılmıştır.

Yurt Dışı Yardımlara İlişkin Yenilikler

• Dernekler Yönetmeliği’nin ‘’Yurtdışından Yardım Alma’’ başlıklı dördüncü bölümünün ismi değiştirilerek ‘’Yurt Dışı Yardımlar’’ halini almak ile birlikte, bu bölümde yer alan 18. ve 19. Maddelere ek fıkralar getirilmiştir.
• ‘’Bildirim Yükümlülüğü’’ başlıklı 18. Maddeye eklenen fıkralarda düzenlenmiş olduğu üzere; Yurt dışına yapılacak yardımların, yardım yapılmadan önce dernekler tarafından mülki idare amirliğine bildirilmesi zorunluluğu getirilmiş, yabancı dernekler ile yabancı vakıfların ve kar amacı gütmeyen kuruluşların şube ve temsilciliklerinin, genel merkezine ve yurt dışına gönderdiği para ve yardımların da aynı usulle bildirime tabi olmaları öngörülmüştür.
• Yurt dışına yapılacak 100.000 Türk Lirasını veya 10.000 Euro veya eşiti dövizi aşan nakdi yardımların, bankalar ve diğer finans kuruluşları veya Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi aracılığıyla yapılması esası öngörülmüş ancak, finansal erişimin güç olduğu ülkelere yapılacak yardımlar istisna tutulmuş ve ayrı prosedüre tabi kılınmıştır. İşbu yeni düzenleme neticesinde madde metnine eklenmiş bulunan 100.000 Türk Lirası şeklinde belirtilen Türk Lirası cinsinden parasal tutarların, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere arttırılarak uygulanması esası benimsenmiş olup söz konusu güncellemede, bir Türk Lirasının altındaki tutarların dikkate alınmayacağı belirtilmiştir.
• Dernekler Yönetmeliği’nin ‘’Başvuru’’ başlıklı 19. Maddesinin başlığı ‘’Bildirimin şekli’’ olarak değiştirilmekle birlikte maddenin birinci fıkrasında yer alan ‘’EK-4’’ ifadesi ‘’EK-4/A’’ şeklinde değiştirilmiş, söz konusu maddeye eklenen fıkralar ile getirilen düzenlemede belirtildiği üzere; Yurt dışına yardım yapacak derneklerin ve Dernekler Kanunu’nun 5. maddesi kapsamında faaliyet izni verilen yabancı dernekler ile yabancı vakıflar ve kar amacı gütmeyen kuruluşların; yardım yapılmadan önce Ek-4/B’de belirtilen ‘’Yurt Dışına Yapılacak Yardım Bildirimi’’ni, yardım gerçekleştirildikten sonra ise Ek-4/C’de belirtilen ‘’Yurt Dışına Yapılan Yardım Faaliyet Sonuç Bildirimi’’ni, merkezinin bulunduğu sivil toplumla ilişkiler birimine vermeleri gerekmektedir.

Yönetmelik ile Getirilen Diğer Başlıca Yenilikler

• Dernekler Yönetmeliği’nin ‘’Yabancı vakıfların izin alma yükümlülüğü’’ başlıklı 22. Maddesinde gerçekleştirilen değişiklik ile yabancı vakıfların Türkiye’deki faaliyetlerinde, derneklerin tabi olduğu mevzuat hükümlerine tabi olması esası getirilmiştir.
• Defter tutma esasları yönünden getirilen değişiklik ile, Dernekler Yönetmeliği’nin 31. Maddesi kapsamında bilanço esasına göre defter tutması gereken derneklere ilişkin parasal sınır arttırılarak, yıllık brüt gelirleri 1.500.000 Türk Lirasını aşan derneklerin, takip eden hesap döneminden başlayarak bilanço esasına göre defter tutmaları zorunlu kılınmıştır.
• Getirilen yeni düzenlemeye göre derneklerin; yerleşim yerinde, (genel kurul toplantıları dışında) dernek organlarında, dernek tüzüklerinde veya dernek üyeliklerinde meydana gelen değişikliklerin mülki idare amirliğine bildirme yükümlülükleri değişikliği izleyen 30 gün gerçekleşmekte iken süre 45 gün olarak değiştirilmiştir.
• Yönetmelik ile Dernekler Yönetmeliğine eklenen  ‘’Risk analizi ve denetim’’ başlıklı ‘’Ek Madde 1’’ kapsamında; Denetimlerin risk analizlerine göre yapılmasının esas olacağı, Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü tarafından, derneklere yönelik suçtan kaynaklanan mal varlığı değerlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele kapsamında risk analizi yapılacağı ve neticeten derneklerin risk gruplarının yüksek, orta ve düşük olarak belirleneceği, Risk analizi için belirlenen kriterlerin elde edilen yeni bilgiler doğrultusunda her yıl gözden geçirilip ve değerlendirileceği; yüksek ve orta risk grubunda yer alan dernekler için denetim programlarının hazırlanacağı ve bu derneklerin İçişleri Bakanı veya mülkî idare amiri tarafından kamu görevlilerine denetletileceği düzenlenmiştir.
• Bilirkişilik temel ilkeleri başlıklı ‘’Ek Madde 4’’ kapsamında; Derneklerin denetimi sırasında ortaya çıkan ve çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin görüşüne başvurulabileceği, Bilirkişilerin; 6754 sayılı Bilirkişilik Kanununa ve diğer mevzuata istinaden belirlenen ya da meslek odalarınca oluşturulan bilirkişi listelerinden tespit edileceği, hususları düzenlenmiştir.

SONUÇ

31635 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve 21.10.2021 tarihinde yürürlüğe giren Dernekler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Dernekler Yönetmeliği’nde gerçekleştirilen düzenlemeler nezdinde; elektronik ortamda yapılan işlemlerin günümüz koşullarına entegre edilmesi ile dernekler nezdinde etkinliğinin arttırılması amaçlanmış, bahse konu sistem hukuki bir temel ile güçlendirilmiş, yurt dışı yardımlara ve bilirkişilik kurumuna ilişkin birçok yeni düzenleme getirilmek suretiyle söz konusu alanlarda kapsamlı regülasyonlar gerçekleştirilmiştir. İşbu yazımızda detayları açıklanmış bulunan düzenlemeler; Dernekler Yönetmeliği kapsamındaki mükellefler, dernek yöneticileri, dernek temsilcileri ve üyeleri açısından önem arz etmektedir.